ประวัติความเป็นมาวัดเขตร์นาบุญญาราม

สมัยกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเมื่อครั้งยังเป็นพระยาวชิรปราการ ได้นำกำลังพลประมาณ 500 คน ตีฝ่าวงล้อมพม่าออกทางทิศตะวันออกและยึดเมืองจันทบุรีไว้เป็นเวลา 5 เดือน เพื่อเป็นแหล่งสะสมเสบียงอาหารและรี้พล จากนั้นจึงนำกำลังพลทั้งไทย-จีน จำนวน 5,000 คน กลับไปกอบกู้กรุงศรีอยุธยา ในปี พ.ศ. 2310

ต่อมาในสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ย้ายเมืองไปตั้งที่บ้านเนินวงซึ่งอยู่ ในที่สูงเพื่อเป็นที่มั่นในการป้องกันการถูกรุกรานของญวณ จนกระทั่งในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมืองจันทบุรีได้ย้ายกลับมาตั้งที่บ้านลุ่มตามเดิมเนื่องจากบ้านเนินวงอยู่ไกลจากแหล่งน้ำ ในปี พ.ศ. 2436 เกิดกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส และฝรั่งเศสได้เข้ามายึดครองเมืองจันทบุรีไว้นานถึง 11 ปี จนไทยต้องยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศสเพื่อแลกเมืองจันทบุรีกลับคืนมา

เหตุการณ์ดังกล่าวนับเป็นความภาคภูมิใจของชาวจันทบุรี ซึ่งเราสามารถเห็นได้จากการที่มีโบราณสถานและอนุสรณ์สถานหลายแห่งที่มีความเกี่ยวข้องหรือจัดสร้างขึ้นเพื่อเป็นการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ในครั้งนั้นและยังเป็นที่มาของวัดญวน

ส่วนพวกญวนที่มาอยู่ในประเทศไทย มีทั้งที่นับถือพระพุทธศาสนา และที่นับถือคริสต์ศาสนา พวกที่นับถือพระพุทธศาสนา เมื่อมาตั้งภูมิลำเนาอยู่แห่งใดก็จะนิมนต์พระญวนมาสร้างวัด เป็นที่บำเพ็ญการกุศลของพวกตนที่อยู่ ณ ที่แห่งนั้นประเทศญวนรับเอาพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน จากประเทศจีน ดังนั้น เมื่อพวกญวนมาสร้างวัด และมีพระญวนขึ้นในประเทศไทย ชั้นเดิมก็มีผู้นับถือและอุดหนุนแต่เฉพาะพวกญวน แต่เนื่องจากในสมัยนั้นยังไม่มีวัดจีนในประเทศไทย พวกจีนก็มักไปทำบุญที่วัดญวนด้วย เพราะอยู่ในพุทธศาสนาฝ่ายมหายานด้วยกันมีพิธีกรรมต่าง ๆ ทางศาสนา เช่น พิธีกงเต๊ก เป็นต้น อย่างเดียวกัน ส่วนไทยแม้ไม่สู้นับถือแต่ก็ไม่รังเกียจเพราะเห็นว่า นับถือพระพุทธเจ้าองค์เดียวกัน และ
วัดญวนที่สร้างขึ้นในประเทศไทยหนี่งในนั้นมีวัดเพื๊อกเดี้ยนตื่อ

วัดเขตร์นาบุญญารามวัดเขตร์นาบุญญาราม เป็นวัดพระสงฆ์อนัมนิกาย สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 พ.ศ. 2377 จนกระทั้งปี พ.ศ. 2439 ถึง ใน สมัยรัชกาลที่ 5 ได้โปรดเกล้าพระราชทานแก่การปกครองของคณะสงฆ์อนัมนิกายพร้อมกันจำนวน 3 วัด คือ

1. วัดเขตร์นาบุญญาราม จ.จันทบุรี
2. วัดถาวรวราราม จ.กาญจนบุรี
3. วัดสมณานัมบริหาร จ.กรุงเทพมหานคร

และจากเดิมป็นอุโบสถไม้ ต่อมาชำรุดคณะกรรมการ ศิษยานุศิษย์ และชาวจันทบุรีได้ร่วมใจกันสร้างขึ้นใหม่ โดย สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีพระบรมราชินีในรัชการที่ 7 มาเป็นองค์ประธานประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์เพื่อให้เป็นศรีสง่าแก่บ้านเมืองและเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในการประกอบพิธีถือศีลกินเจให้มีความเจริญรุ่งเรืองสืบต่อไป

-